🩸 Çocuklarda Anemi (Kansızlık): Ne Zaman Takip, Ne Zaman Tedavi?

🎯 “Bebeğimde iştahsızlık, solukluk, halsizlik var… Kansızlık olabilir mi?”

Anemi (kansızlık), çocukluk çağında en sık karşılaşılan sağlık problemlerinden biridir. En yaygın nedeni demir eksikliğidir.

Özellikle prematüre bebekler, ilk 6 ayda hızlı büyüyen bebekler ve ek gıdaya geçişte beslenmesi yetersiz kalan çocuklar risk altındadır.

Bu yazıda, anemi nedir, neden olur, hangi yaşta neye dikkat edilmeli, hangi belirtiler önemlidir ve ne zaman tedavi gerekir? gibi sorulara çocuk doktoru perspektifiyle yanıt bulacaksınız.

⸻

🧬 Anemi Nedir?

Anemi, kandaki hemoglobin düzeyinin yaşa göre normalin altına düşmesidir.

Hemoglobin, alyuvarlar (kırmızı kan hücreleri) içindeki ve oksijen taşıyan bir proteindir.

Hemoglobin düşüklüğü, organlara yeterince oksijen taşınamamasına yol açar.

⸻

👶 Hangi Yaş Grupları Risk Altında?

1. Prematüre Bebekler (37 haftadan önce doğanlar)

• Demir depoları azdır

• Büyüme hızlıdır, ihtiyaç fazladır

• Genellikle 1. ayda kan sayımı ve demir desteği önerilir

2. İlk 6 Ay İçindeki Tüm Bebekler

• Term (zamanında) doğan bebeklerde demir depoları doğumda doludur

• Ancak 4. aydan sonra demir ihtiyacı artar

• Özellikle sadece anne sütü alan bebeklerde 4. aydan itibaren demir takviyesi önerilir (Türkiye Sağlık Bakanlığı Ulusal Demir Destek Programı)

3. 6–24 Ay Arası Bebekler

• Ek gıdaya geçiş döneminde demirden zengin besin alınmazsa risk artar

• İnek sütüne erken geçiş ve fazla miktarda içilmesi de demir emilimini azaltabilir

4. 2–6 Yaş Arası Çocuklar

• Seçici yeme, iştahsızlık, yetersiz et/tavuk/tahin/yeşil yapraklı sebze tüketimi

• Çevresel faktörlerle artan demir ihtiyacı

⸻

🔍 Anemi Belirtileri Nelerdir?

✅ Solukluk (özellikle dudak, avuç içi, göz kapağı içi)

✅ Halsizlik, çabuk yorulma

✅ İştahsızlık

✅ Uykuya meyil

✅ Konsantrasyon güçlüğü (büyük çocuklarda)

✅ Tırnaklarda incelme, saç dökülmesi

✅ Gelişme geriliği

✅ Sık enfeksiyon geçirme

Bazı durumlarda belirti olmayabilir, bu yüzden tarama testleri çok önemlidir.

⸻

🩺 Anemi Nasıl Teşhis Edilir?

Çocuğun yaşı, beslenme şekli ve belirtileri değerlendirildikten sonra:

• Tam kan sayımı (CBC)

• Serum ferritin (vücuttaki demir deposunu gösterir)

• Gerekirse demir, TDBK, CRP, retikülosit gibi ek testlerle desteklenir

📌 Not: Ferritin enfeksiyon sırasında yükselir, bu nedenle test zamanı önemlidir.

⸻

📈

Hangi Değerler Normaldir?

(Kaynak: Dünya Sağlık Örgütü – WHO)

⸻

✅ Ne Zaman Tedavi Gerekir?

• Ferritin düşüklüğü + hemoglobin düşükse → demir eksikliği anemisi tanısı konur

• Tedavi süresi genellikle 3 aytır

• Ağızdan verilen damla/sürüp/tablet şeklinde demir preparatları kullanılır

• İlk haftalarda iştah artışı, sonrasında Hb yükselişi beklenir

• Gerekirse beslenme danışmanlığı eklenir

📌 Prematüre ve anne sütüyle beslenen bebeklerde koruyucu amaçlı demir desteği önerilir.

(Türkiye’de 4–12 ay arası 1 mg/kg/gün elemental demir verilir.)

⸻

❌ Ne Zaman Ek Değerlendirme Gerekir?

• Tedaviye rağmen Hb veya ferritin yükselmiyorsa

• Kansızlık dışında başka vitamin eksiklikleri varsa (B12, folat)

• Kronik hastalık veya genetik nedenler (talasemi, G6PD eksikliği) şüphesi varsa

• Dışkıda gizli kan varsa

Bu durumda detaylı hematolojik değerlendirme gerekir.

⸻

🥦 Anemiye Karşı Beslenme Önerileri

• Kırmızı et, yumurta sarısı, tavuk, sakatat (karaciğer)

• Pekmez, tahin, kuru baklagiller

• Ispanak, brokoli, pazı gibi yeşil sebzeler

• C vitamini kaynağı (portakal, kivi, limon) ile birlikte tüketim → emilimi artırır

• İnek sütü → 1 yaşından önce verilmemeli, sonrasında günlük 500 ml’yi aşmamalı

⸻

📌 Sonuç

Çocukluk çağında anemi yaygın ve önlenebilir bir sorundur. Özellikle ilk 2 yıl hızlı büyüme, yetersiz demir alımı ve prematürelik, demir eksikliğine zemin hazırlar.

Erken tanı, düzenli takip ve doğru beslenme alışkanlıkları, çocuğun gelişimini olumlu etkiler.

🩺 Eğer İzmir’de bebeğinizin kan değerlerini kontrol ettirmek, demir eksikliği riskini değerlendirmek veya kansızlıkla ilgili takip-tedavi planlamak isterseniz, muayenehanemde sizleri ağırlamaktan memnuniyet duyarım.